W relacji organizatorów, czytamy:
Naszym pierwszym przystankiem była mogiła ks. dziekana – kanonika Józefa Marcinkiewicza znajdująca się na sokólskiej nekropolii. Śp. Ksiądz dziekan zapisał się w pamięci starszych mieszkańców jako wspaniały ksiądz i dobry gospodarz. Kiedy obejmował sokólski dekanat był on mocno zadłużony z powodu budowy nowej plebanii. Pomimo panującego wówczas kryzysu udało mu się uporać z kłopotami. Podczas wojny Sowieci wywieźli na Syberię jego brata i bratową (oboje już nie wrócili ginąc na nieludzkiej ziemi), a bratanka Józefa (wybitnego matematyka) zabili strzałem w tył głowy w Charkowie.
Księdzu dziekanowi Józefowi Marcinkiewiczowi Sokółka zawdzięcza m.in.: odbudowę uszkodzonej w 1944 roku wieży kościelnej, nowe ławki do nawy głównej świątyni, zlecenie wykonania obrazu św. Antoniego (patrona świątyni) zakrywającego obraz MB Sokólskiej, zelektryfikowanie świątyni. Organy pneumatyczne 24 głosowe to tez jego zasługa, oraz nowe witraże. Na mogile zasłużonego dziekana zapaliliśmy znicz i odmówiliśmy modlitwę.
Z sokólskiej nekropolii udaliśmy się w dalsza drogę, której celem był Janów. Trasa wiodła przez: Bogusze, Starą Rozedrankę, Podłubiankę i Białousy. W odległości ok. 4 km od Podłubianki znajduje się rodowa wieś Marcinkiewiczów – Cimoszka. Zajedziemy tam przy okazji kolejnego rajdu planowanego tą trasą.
To tutaj urodził się wybitny polski matematyk okresu przedwojennego Józef Marcinkiewicz. Ten urodzony w 1910 roku w Cimoszcze matematyk już w czasach studenckich jak twierdzili wykładowcy Uniwersytetu im Stefana Batorego w Wilnie :„ górował swą umysłowością nad kolegami”. Po trzech latach jest już magistrem i pnie się dalej po szczeblach kariery naukowej. W wieku 29 lat otrzymuje propozycję objęcia katedry matematyki Uniwersytetu Poznańskiego (pracę tam miał rozpocząć w roku akademickim 1939-40). Publikuje sporo prac zarówno w kraju jak i zagranicą co skutkuje stypendium w Londynie. Z powodu napiętej sytuacji w kraju z powodu zbliżającej się wojny stawiając na pierwszym miejscu Służbę Polsce przerywa staż w Londynie i wraca do kraju. Gdy wybucha wojna walczy w obronie Lwowa. Dostaje się do niewoli sowieckiej i przebywa w obozie w Starobielsku a stamtąd trafia do Charkowa gdzie zostaje zabity strzałem w tył głowy wiosną 1940 roku. Ten młody 30-letni matematyk pozostawił po sobie 55 rozpraw matematycznych, które pozostawiły znaczący ślad w polskiej i światowej matematyce.
Z rodziny Marcinkiewiczów wywodzili się również żołnierze podziemia niepodległościowego: Mieczysław i Kazimierz. Mieczysław Marcinkiewicz po klęsce wrześniowej został internowany na Litwie skąd zbiegł i na początku grudnia 1939 powrócił w rodzinne strony. Kiedy wiosną 1940 roku w Rudawce zorganizowano majówkę młodzieży komunizującej, ich zabawę przerwał wybuch granatu, który odbijając się od ramy okiennej wybuchł na zewnątrz budynku, w którym bawiła się czerwona młodzież, nie robiąc nikomu krzywdy. Ślady pozostawione na miejscu zdarzenia doprowadziły funkcjonariuszy NKWD do zabudowań Cimoszki. Aresztowano Mieczysława a wraz z nim braci Kołpaków: Kazimierza i Bronisława. Podczas transportu po przejechaniu mostu na Kumiałce Mieczysław wybił szybę w samochodzie i udało im się uciec pomimo ostrzału NKWD-zistów. Od tej pory się ukrywał. Powrócił po zajęciu tych terenów przez Niemców i wstąpił w szeregi konspiracji ZWZ-AK przyjmując pseudonim „Ewiński”. W jego domu odbywały się od 1943 roku zajęcia Kursu Konspiracyjnej Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Obwodu AK Sokółka.
Po „wyzwoleniu” tych ziem nie zaprzestał walki wykonując m.in. wyroki śmierci na szpiclach i donosicielach polskiego i sowieckiego resortu bezpieczeństwa. 9 lipca 1945 r. we wsi Rudawka wraz z grupą żołnierzy aresztował podejrzanych o współpracę z bezpieką, predsiedatiel sielsowiet za pierwszego Sowieta : Adolfa Szodę i Juliana Baranowskiego. Obu wyprowadzono do lasu lecz rozstrzelano tylko Adolfa Szodę. Julian Baranowski zdołał zbiec i powiadomić rodzinę zabitego o udziale Mieczysława w egzekucji. Bezpieka podejrzewała również Edwarda o wykonanie wyroku na konfidencie MO Stanisławie Suchockim.
Do dzisiaj starsi mieszkańcy Rudawki nazywają Edwarda „Prokuratorem AK”. W czerwcu 1945 roku poślubił on Irenę Oniśko a ślubu w sokólskim kościele udzielił stryj pana młodego- ks. Józef Marcinkiewicz. W lutym 1946 roku PUBP i KBW przeprowadziło obławę w celu schwytania Edwarda lecz nie było go wówczas w domu. Funkcjonariusze UB brutalnie pobili jego żonę Irenę a następnie przewieźli ją do sokólskiego aresztu poddając okrutnemu śledztwu. W areszcie spędziła kilka tygodni. Po odzyskaniu wolności dołączyła do ukrywającego się męża i oboje wyjechali na Ziemie Wyzyskane, osiadając w Krapkowicach koło Opola. Plutonowy Edward Marcinkiewicz za swoja działalność w konspiracji otrzymał Krzyż Walecznych.
Drugi z Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego Kazimierz Marcinkiewicz jak każdy z braci dobrze wykształcony jako ostatni z rodziny widział jeszcze żywego brata Józefa –wybitnego matematyka. Spotkali się w transporcie wojskowym wiozącym ich do Lwowa. Tak jak jego brat również on wziął udział w walkach o to miasto jednak jemu udało się zbiec z niewoli. Do Cimoszki powrócił dopiero podczas okupacji niemieckiej. W październiku 1941 roku zostaje zaprzysiężony i wstępuje w szeregi ZWZ-AK przyjmując pseudonim „Tropski” po ukończeniu Konspiracyjnej Szkoły Podchorążych awansuje do stopnia plutonowego podchorążego. Podczas Akcji „Burza” walczy ze swoim oddziałem na trasie Kładziewo-Podtrzcianka. 11 listopada 1944 r. plut. podch. Kazimierz Marcinkiewicz „Tropski” został odznaczony srebrnym krzyżem Zasługi z Mieczami
W okresie okupacji wraz z żoną Ireną i teściową Albiną Kukulesku do lipca 1944 prowadzą w swoim domu tajne nauczanie z zakresu szkoły powszechnej i gimnazjum.
Po wyzwoleniu Sokólszczyzny spod niemieckiej okupacji przeprowadza się do Janowa gdzie zakłada prywatne liceum i gimnazjum. Koncepcja liceum szybko jednak upada wiec Kazimierz skupia się na pracy w gimnazjum, którego zostaje dyrektorem.
Kazimierz nie wycofał się z działalności konspiracyjnej biorąc udział w akcjach prowadzonych na terenie powiatu. Wspólnie z NSZ jego oddział rozbił posterunek Milicji Obywatelskiej i Armii Czerwonej w Janowie w maju i wrześniu 1945 r. Po aresztowaniu przez UB zastępcy prezesa Okręgu Białystok WiN mjr Aleksandra Rybnika ps „Jerzy” Kazimierz Marcinkiewicz został zdekonspirowany jako kontakt na por. Franciszka Potyrały „Oracza”.
3 maja 1946 roku na podstawie materiałów śledztwa „Jerzego” przygotowano w Janowie obławę na „Tropskiego”. W obławie na dyrektora janowskiego gimnazjum wzięło udział 4 funkcjonariuszy sokólskiego UB, 10 milicjantów z Janowa i Sokółki i ok. 100 żołnierzy WP. Po usłyszeniu stukania do drzwi plutonowy podchorąży Kazimierz Marcinkiewicz wyskoczył przez okno. Przebiegł ok. 25 m i upadł raniony. Do rannego nie dopuszczono nikogo. Skonał nie otrzymawszy pomocy. Zabójstwo dyrektora janowskiego gimnazjum było dla okolicznych mieszkańców szokiem, gdyż był to człowiek powszechnie znany i szanowany.
Końcowym przystankiem naszego rajdu była mogiła na janowskim cmentarzu gdzie pochowano ś.p. Kazimierza i upamiętniono jego brata Józefa – wybitnego polskiego matematyka. Fundatorem nagrobka był ich stryj ks, Józef Marcinkiewicz. Tabliczka z informacją, że jednego zabiło UB, a drugi zginął w Katyniu była wielokrotnie rozbijana przez „nieznanych sprawców”.
Informację publikujemy dzięki uprzejmości Stowarzyszenia Historycznego im. Bohaterów Ziemi Sokólskiej
